พิมพ์หน้านี้    ส่งหน้านี้ให้เพื่อน

เขียนโดย gam pata
อาทิตย์ 01 พฤศจิกายน 2552 @ 11:53

          ยิ่งสุขภาพและการแพทย์ถูกทำให้กลายเป็นเรื่องของเทคนิคการซ่อมแซมอวัยวะ การเยียวยารักษาความเจ็บป่วยก็ยิ่งขาดมิติของความเป็นมนุษย์และขาดความเข้าใจในทางสังคม
        

ผลที่ตามมา ไม่เพียงแต่ผู้ป่วยเท่านั้นที่ต้องถูกกระทบกระทั่งและลดทอนศักดิ์ศรี แต่ผลเสียยังเกิดขึ้นกับตัวบุคลากรทางการแพทย์เองที่นับวันจะยิ่งทำงานโดย ปราศจากความสุข ทำงานโดยขาดการเห็นคุณค่าหรือความหมายของงานที่มีทั้งต่อชีวิตของตนและต่อ ความทุกข์ของคนที่มารับการเยียวยารักษา 

          จนในที่สุด การทำงานให้บริการสุขภาพกลายเป็นเรื่องที่ต้องทนทำไปอย่างไม่มีความกระตือ รือร้น ไม่มีแรงบันดาลใจ เป็นงานที่ทำไปวันๆ เพื่อได้เงินเดือนหรือค่าตอบแทนไปเลี้ยงชีพเท่านั้น

          คนที่มีชีวิตการทำงานอย่างนี้ ยิ่งทำงานไป ก็ยิ่งกลายเป็นหุ่นยนต์กลไก  

          บุคลากรทางสุขภาพที่เรียนจบมาใหม่ๆ ที่ยังมีความกระตือรือร้นและมีศักยภาพที่จะทุ่มเทให้กับงาน มีอุดมคติ และมีความใส่ใจต่อสุขทุกข์ของผู้คนนั้น เมื่อทำงานไปสักระยะหนึ่งก็มักจะหมดความคิดสร้างสรรค์และแรงบันดาลใจได้ จนในที่สุดก็ทำงานเป็นเครื่องจักรกลที่ไม่คิดและไม่รู้สึกอะไรกับงานที่ทำ

          เรียกว่า ยิ่งทำงานก็ยิ่งขาดความละเอียดอ่อนต่อความเป็นมนุษย์
          กระบวนการเยียวยาที่มีความงดงาม มีคุณค่า และมีความหมายทั้งต่อชีวิตของผู้ป่วยและมีความสำคัญต่อความภาคภูมิใจในชีวิต ของบุคลากรทางการแพทย์นับวันจะยิ่งสูญหายไปจากความรู้สึกนึกคิดของวิชาชีพ ด้านการแพทย์

           เมื่อการทำงานเป็นไปอย่างขาดแรงบันดาลใจและไม่เชื่อมโยงกับอุดมคติของชีวิต การพัฒนาคุณภาพจึงเป็นสิ่งที่ถูกบังคับกะเกณฑ์ให้ต้องทำจากเงื่อนไขภายนอก ขาดไฟปรารถนาที่แรงกล้าจากภายในของตัวคนทำงานเอง ขาดความคิดที่จะถือว่างานที่ได้ทุ่มเททำให้ดีที่สุดนั้นเป็นส่วนหนึ่งของ อุดมคติของชีวิต เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตที่ดี ที่มีคุณค่า  
การพัฒนาคุณภาพจากภายนอกจึงต้องอาศัยการควบคุมกำกับผ่านเกณฑ์มาตรฐานที่คนทำ งานไม่รู้สึกรู้สมว่าเป็นเรื่องที่ควรค่าแก่การทุ่มเทแรงกายแรงใจให้

           งานพัฒนาคุณภาพที่เป็นอยู่จึงกลายเป็นเรื่องที่ต้องหากลวิธีมาหลอกล่อให้ทำ กัน ต้องมีคณะผู้เยี่ยมสำรวจ มีเกณฑ์มาตรฐาน ข้อมูลและคู่มือมากมาย และที่สำคัญ กลายเป็นงานที่ต้องรณรงค์ ต้องโหมระดมทำกันเป็นทีๆ ก่อนหน้าที่ผู้เยี่ยมสำรวจจะเข้าประเมิน
ยิ่งทำแบบนี้นานๆ เข้า งานพัฒนาคุณภาพก็ยิ่งกลายเป็นยาขมหม้อใหญ่ที่ไม่มีใครอยากทำ แต่จำใจต้องทำตามระเบียบข้อบังคับ เมื่อไม่มีใจอยากทำและเห็นเป็นภาระ จึงมักทำตามเอกสารเพื่อผ่านเกณฑ์มาตรฐานที่คนอื่นมาบอก มากกว่าที่จะสร้างคุณภาพงานจากการคิดสร้างสรรค์ของตนเอง

             กลายเป็นว่า เป็นการทำงานไปตามบทที่คนอื่นเขียนให้เราแสดง

             หรือจะเรียกว่า เป็นการใช้ชีวิตสิ้นเปลืองไปกับบทละครที่เราไม่ได้เป็นผู้แต่งขึ้นนั้น
ยิ่งใช้ชีวิตแบบนี้ไปนานๆ ก็ยิ่งคิดเองไม่เป็น ต้องมีเกณฑ์หรือคำตอบสุดท้ายจากคนอื่น เมื่อสร้างสรรค์งานขึ้นมาจากเนื้อตัว จากความรู้สึกนึกคิดของเราเองไม่ได้ ก็ยิ่งทำงานแบบ Passive จนในที่สุด แม้แต่ตั้งคำถามหรือตั้งโจทย์ก็ยังคิดตั้งเองไม่เป็น

            เมื่อคิดเองทำเองไม่เป็นและไม่มีโจทย์ของตัวเองก็ต้องอาศัยโจทย์ปรนัยสำเร็จ รูปที่เป็นเกณฑ์มาตรฐานมาใช้ และก็เหมือนกับระบบการศึกษา ที่โจทย์สำเร็จรูปและการสอบแบบปรนัยไม่เคยทำให้นักเรียนนักศึกษาคิดเป็นทำ เป็น

             พอคิดเองทำเองไม่เป็นก็ไม่รู้ว่าชีวิตจะมีไว้เพื่อทุ่มเทให้กับอะไร การทำงานก็เลยทำไปวันๆ โดยไม่ต้องสัมพันธ์กับอุดมการณ์หรืออุดมคติของชีวิต งานที่ทำจะพัฒนาได้ก็ต้องอาศัยคนอื่นคิดมาให้ทำ พอเป็นแบบนี้ การพัฒนาที่ยั่งยืนก็เกิดไม่ได้ ต้องใช้การรณรงค์ ใช้การเคี่ยวเข็ญบังคับ ใช้แรงจูงจากภายนอกและการลงโทษ การทำงานก็ยิ่งกลายเป็นเครื่องยนต์กลไก และยิ่งทำให้หมดสนุกลงไปอีก

             ระบบงานที่กลายเป็นเครื่องจักรกลไกที่ว่านี้ทำให้มนุษย์ที่ทำงานในระบบดัง กล่าวกลายเป็นเครื่องยนต์กลไกที่ไร้ความรู้สึก วันๆ ทำงานไปตามหน้าที่เฉพาะทางเทคนิคที่ตนได้รับมอบหมายโดยไม่ต้องเกี่ยวข้อง สัมพันธ์กับคนในฐานะมนุษย์ที่มีความรู้สึกนึกคิด มีความหวังความใฝ่ฝัน และมีความสุขความทุกข์ได้เหมือนเรา เหมือนพ่อเหมือนแม่ หรือลูกของเรา
ยิ่งไปกว่านั้น เมื่อไรก็ตามที่เราคิดจะแหวกกรอบหรือคิดจะทำงานด้วยความคิดแลวิธีการที่แตก ต่างไปจากแบบแผนที่ทำๆ กันอยู่เป็นปกติ ระบบจักรกลที่ว่านี้จะให้บทเรียนที่เจ็บปวดกับเราบ่อยๆ

             จนในที่สุดเราก็เลือกที่จะเก็บความกระตือรือร้น ความหวังดี และความทุ่มเทมุ่งมั่นของเราไว้ และปล่อยให้มันค่อยๆ เหี่ยวเฉาและแห้งตายไปในที่สุด

             คนทำงานในระบบใหญ่ๆ จึงค่อยๆ สูญเสียจิตวิญญาณและความเป็นมนุษย์ของตนไปทีละน้อย จนกว่าจะรู้ตัวก็กลายเป็นหุ่นยนต์สมบูรณ์แบบที่ทำได้แต่งานตามหน้าที่ที่ถูก โปรแกรมให้ทำ โดยไม่ต้องคิดและไม่ต้องรู้สึก
แต่เราไม่ใช่หุ่นยนต์ เราเป็นมนุษย์ และการเป็นมนุษย์อาจหมายถึงการมีความใฝ่ฝันและมีศักยภาพในการเลือก เลือกที่จะอยู่ เลือกที่จะเป็น เลือกที่จะทำตามเสียงของความเป็นมนุษย์ในหัวใจเรา เลือกที่จะทำงานตามความฝันที่เรามีหรือเลือกที่จะถูกกลืนและใช้ชีวิตสิ้น เปลืองไปกับบทละครที่เราไม่ได้มีส่วนเขียนขึ้นก็ได้

             การพัฒนาคุณภาพอย่างยั่งยืนจะต้องเริ่มต้นจากความเชื่อมั่นในคุณค่า ศักดิ์ศรีและศักยภาพของมนุษย์ที่จะคิด ที่จะสร้างสรรค์ เป็นกระบวนการสร้างจิตวิญญาณเสรีที่ปฏิเสธการถูกกลืนเข้าเป็นส่วนหนึ่งของ ระบบกลไกที่ทำงานไปวันๆ โดยไม่ต้องคิดและไม่ต้องรู้สึก ปฏิเสธก็เป็นคนทำงานที่ยอมจำนนและไม่ยอมให้ระบบงานที่เป็นอยู่ฉุดพรากความ เป็นมนุษย์ที่รู้สึกรู้สมได้กับความทุกข์ของเพื่อนมนุษย์  เพื่อนมนุษย์ที่ชะตากรรมอันเลวร้ายได้พัดพามาให้เราได้ดูแล

             คุณสมบัติของการไม่ยอมให้ความเป็นมนุษย์ของตนถูกกลืนหายไปในระบบจักรกลนี้ เองที่จะเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างสรรค์งานคุณภาพอย่างยั่งยืน เป็นจุดเริ่มต้นของการทำงานด้วยพลังขับเคลื่อนที่เกิดขึ้นจากการตื่นรู้จาก ภายใน
เป็นการตื่นรู้ที่ทำให้คนทำงานคุณภาพค้นพบว่า แท้จริงแล้ว เราทุกคนต่างก็เป็นมนุษย์ที่มีชีวิตจิตใจ มีความใฝ่ฝันได้ และมีศักยภาพในการเลือกที่จะทำหรือไม่ทำบางสิ่งบางอย่างได้จากแรงบันดาลใจ และความรู้สึกผิดชอบชั่วดีที่มีอยู่แล้วในส่วนลึกของจิตใจเรา และที่สำคัญมีความสามารถที่จะรู้สึกถึงความทุกข์ของเพื่อนมนุษย์ได้

             และเมื่อเราได้สร้างความตื่นรู้นี้อย่างกว้างขวาง อุดมคติของชีวิตจึงจะฟื้นคืนกลับมาได้ และเมื่ออุดมคติเป็นส่วนหนึ่งของการใช้ชีวิตของเรา เราจึงจะภูมิใจกับเวลาในชีวิตที่ถูกใช้ไปอย่างดีทุกๆ วัน

           งานพัฒนาคุณภาพจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต เพราะชีวิตจะเป็นไปอย่างประณีต มีอุดมการณ์และมีเป้าหมาย

           และสำหรับชีวิตที่มีเป้าหมายทางอุดมการณ์ที่ชัดเจนแล้ว มันจะเหนื่อยหรือหนักสักนิดก็ไม่เป็นไร
                    โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์